مدیریت رویه قضایی و بررسی قوانین و مقررات

مدیریت رویه قضایی و بررسی قوانین و مقررات یکی از مدیریت های زیر مجموعه معاونت پژوهشی پژوهشگاه قوه قضاییه است که دارای دو اداره به شرح زیر است:

– اداره مطالعات رویه قضایی
– اداره سیاست سنجی و ارزیابی قوانین و مقررات

اداره مطالعات رویه قضایی

در یک جامعه پویا و قانون مند آرای محاکم از جمله عوامل پیشرفت و شکوفایی حقوق است. سایه های اندیشه دادرسان از خلال آرای آنان آشکار می شود، حق مداری دادگاه های دادگستری در احکام آنان نمود مییابد. رأی اثر مکتوب قاضی است، نتیجه فرآیند پر اوج و فرود رسیدگی و بخش فاخر آن است. هدف از دادرسی اولاً احقاق حق و ثانیاً فصل خصومت است. طرفین دعوا بیش از اینکه عدالت در روند دادرسی را بخواهند که اگر چه این امر مهمی است و قواعد شکلی آمره محسوب می گردد. عدالت در نتیجه دادرسی یعنی حکم قضایی را خواستارند. صدور رأی متقن و مستحکم مستلزم رعایت شاخصه های قانونی و نگارشی در رأی قضایی است. توجه به رموز و فنون نگارشی در تدوین رأی قضایی و آراسته شدن رأی به اصول و قواعد نگارش همچون استواری نثر، رعایت رسم الخط، رعایت نشانه گذاری، به گزینی واژه ها، پرهیز از پیچیدگی کلام و… امری است مطلوب. چرا که قانون مندی-ها و باید و نبایدهای نگارشی بر غایه ذوقی سلیم و مبانی زیبا شناختی استوار هستند. بدین جهت لازم الرعایه می باشند. البته این تاکید به معنای بی توجهی به استواری و اتقان محتوایی رأی قضایی نیست. حق مداری دادگاه های دادگستری در احکام آن ها و میزان مستدل بودن آن احکام نمود پیدا می کند. اصل ۱۶۶ قانون اساسی مستقلاً به بیان این مهم پرداخته و مقرر داشته است احکام دادگاه ها باید مستدل و مستند به موارد قانون و اصولی باشد که بر اساس آن حکم صادر شده است.
همان گونه که اشارت رفت رأی دادگاه یا دادسرا منعکس کننده دانش قضایی مقام صادر کننده است. رعایت شاخصه های قانونی در صدور رأی باعث افزایش اعتماد عموم و طرفین دعوا به سلامت دادرسی می شود.
برای رفع یکی از مهم ترین خلاء ها و به نمایش گذاشتن کم و کیف رویه قضایی در کشور ما بر آن شده ایم که گلچینی از آرای محاکم را از طریق ایجاد سامانه ملی آراء قضایی با همکاری مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه در معرض قضاوت اهل نظر و عمل قرار دهیم تا مورد ارزیابی و تحلیل و نقد اندیشمندان حقوقی قرار گیرد و همچنین دادرسان صاحب رأی بتوانند به آسانی آثار مفید تصمیمات خود را دریابند و برای ایجاد یک رویه ثابت و استوار از آن الهام بگیرند. حوزه مطالعات رویه قضایی پژوهشگاه قوه قضائیه علاوه بر مسئولیت در معرض قرار دادن آراء قویم محاکم، برنامه های دیگری نیز بر عهده دارد که جهت استحضار دانشوران حقوقی ذیلاً به آن اشاره می کنیم تا علاقه مندان حسب مورد از برنامه های موصوف مستفید گردند:
۱- نشست های عالی حقوقی قضایی ماهیانه با حضور یکی از اندیشوران حقوقی کشور به عنوان میهمان ماه
۲- برگزاری نشست های نقد آراء در دانشکده های حقوق و سایر مراجع حقوقی از جمله مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه و کانون وکلای دادگستری مرکز و…
۳- برگزاری نقد آرای منتخب در دادگستری استان ها
۴- سلسله پیش نشست های وحدت رویه قضایی
۵- نشست های پیرا قضایی
۶- برگزاری جشنواره آراء سبز ( آرای برگزیده در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی)
۷- نشست های موردی ( مواردی که از سوی قوه قضائیه و یا رئیس محترم پژوهشگاه یا در قوانین و مقررات به قوه قضائیه ارجاع شده موضوع دستور نشست قرار خواهد گرفت)

اداره سیاست سنجی و ارزیابی قوانین و مقررات

اداره سیاست سنجی و ارزیابی قوانین و مقررات، یکی از ادارات زیر مجموعه مدیریت رویه قضایی و بررسی قوانین و مقررات معاونت پژوهشی پژوهشگاه قوه قضائیه با ۵ پست سازمانی است