Français
English
نشست علمی بررسی نظر مشورتی دیوان بین المللی دادگستری درمورد پیامدهای حقوقی سیاست ها و اقدامات اسرائیل در سرزمین های اشغالی فلسطین، ۱۹ شهریور ماه ۱۴۰۳ با حضور اساتید، صاحب نظران و علاقه مندان این حوزه در محل پژوهشگاه قوه قضاییه برگزار گردید.
در آغاز دکتر محمدرضا ضیایی بیگدلی، استاد تمام حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی از نگاهی متفاوت و با بیان ۱۳ نکته به تحلیل نظر مشورتی دیوان پرداخت.
وی با بیان این که مجمع عمومی سازمان ملل برای نخستین باراز دیوان برای قانونی بودن یا نبودن سیاست های اسرائیل نظر مشورتی خواسته است ، اظهار داشت: نکته مهم این نظر مشورتی آن است که دیوان، اسرائیل را متعهد به جبران تمام خسارات مادی و معنوی وارده به فلسطینیان می داند، حال آنکه در نظر مشورتی سال ۲۰۰۴ در خصوص ساخت دیوار حائل تنها اعاده وضع به حال سابق را مورد اشاره قرار می دهد.
هم چنین عمده تمرکز دیوان بر روی وضعیت اشغال و تعهدات اسرائیل به عنوان دولت اشغالگر معطوف شده است ولی از آنجایی که در نهایت تصمیم دیوان در قالب نظر مشورتی بیان شده نمی توان از آن الزامی را مستفاد نمود.
دیوان، اسرائیل را موظف دانسته به اشغال خاتمه دهد
در ادامه حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی هادی، رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه، به ارائه شمایی کلی از ساختار نظر مشورتی دیوان پرداخته و نکات حائز اهمیت آن را برشمرد.
وی با اشاره به این که برخی کشورها موافق صدوررای دیوان نیستند، اظهار داشت: دیوان بین المللی دادگستری درباره مسائل حقوقی صلاحیت صدوررأی مشورتی دارد و نباید از درخواست مجمع، امتناع کند.
دکترهادی، خط مشی شهرک سازی، الحاق و قوانین تبعیض آمیز را مستندی برغیرقانونی بودن حضور اسرائیل دانست و گفت: دیوان در این نظر به صراحت بیان نموده که اسرائیل موظف است به نقض تعهد و اشغال خاتمه دهد. همچنین تعهداتی را برای دولت های ثالث در خصوص به رسمیت نشناختن وضعیت های حقوقی ناشی از اقدامات اسرائیل مورد اشاره قرار داده است.
در ادامه نشست دکتر عبدالله عابدینی، عضو هیات علمی پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی(سمت)، اوصاف اشغال از نظر دیوان را بررسی و دلایل موافقان و مخالفان قانونی بودن اشغال را تحلیل نمود.
بر همین اساس دو دسته معیار برای غیر قانونی بودن اشغال مطرح شد، معیار های اولیه نظیر منع توسل به زور، حق تعیین سرنوشت و نیز معیار های ثانویه مانند نقض مقررات حقوق بین الملل بشر و بشر دوستانه و منع مداخله در امور داخلی.
رأی دیوان، نقطه عطفی در عرصه حقوق بین الملل است
دکتر کیوان اقبالی، مدیر گروه حقوق بین الملل پژوهشگاه نیز در جمع بندی این نشست به نقاط عطف این رأی اشاره کرد و گفت: نظر مشورتی دیوان از دو منظر قابل تأمل است؛ این که اسرائیل را متعهد به جبران خسارت دانسته و همچنین صراحتا این رژیم را اشغالگر خطاب کرده است. به اعتقاد دکتر اقبالی، رای دیوان را می توان نقطه عطفی در عرصه حقوق بین الملل دانست.
در پایان نشست نیز پرسش هایی از سوی حاضرین مطرح شد و به موضوعاتی از جمله نبود ارتباط میان شناسایی یک دولت و طرح دعوی علیه وی نزد مراجع بین المللی، احراز آپارتاید توسط دیوان هر چند در نظر مشورتی به صراحت بیان نشد و نیز غیر قانونی دانستن اشغال صورت گرفته از سوی اسرائیل توسط دیوان، پرداخته شد.
گزارش تصویری:
