رسانه ها| دستور رئیس دستگاه قضا برای تدبیر مسئولان قضایی در حوزه رمز ارزها

 

رئیس قوه قضاییه ۲۹ مرداد ۱۴۰۳ در نشست شورای عالی قوه قضاییه با اشاره به بازدید خود از مجتمع قضایی تخصصی ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی تهران و مواجهه با چند پرونده مرتبط با رمزارزها، بیان کرد: چند پرونده کثیرالشاکی مرتبط با رمزارز‌ها را مورد مطالعه و بررسی اجمالی قرار دادم و با برخی از طرفین این پرونده‌ها به گفت‌وگو پرداختم؛ مسئولین مربوطه باید توجه کنند که مقوله‌ی رمزارز‌ها از جمله مقولات جدی است که هم می‌تواند مورد سوءاستفاده عناصر مُفسد و کلاهبردار قرار گیرد و هم احیاناً در شرایطی می‌تواند مورد استفاده مطلوب و نافع قرار گیرد.

وی افزود: در این مقوله ما با خلاء قانونی و اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی ناکافی مواجه‌ایم؛ فلذا به معاون اول قوه قضاییه دستور می‌دهم که با برگزاری جلساتی با بخش‌های ذیربط از جمله بانک مرکزی و وزارت اقتصاد، و همچنین همکاری معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، {در حوزه‌های مرتبط با مسئولیت‌های دستگاه قضا} تدابیر و تمهیداتی را در قبال قضیه رمزارز‌ها اتخاذ کنند تا جلوی متضرر شدن مردم و احیاناً تاثیرگذاری سوء بر موضوعات پولی کشور به واسطه مقوله‌ی رمزارز‌ها گرفته شود. رسانه‌ها نیز نسبت به آگاهی‌بخشی به مردم پیرامون مبحث رمزارز‌ها و شگرد‌های کلاهبرداری از آن‌ها بواسطه رمزارزها، اقدامات مقتضی را ترتیب دهند.

 

 

رمز ارزها بدون وابستگی به تنظیم کننده مرکزی

رمزارز(یا ارز رمزپایه) گونه‌ ای از پول دیجیتال است که در آن تولید واحد پول و تایید اصالت تراکنش پول با استفاده از الگوریتم‌های رمزگذاری کنترل می‌شود و معمولاً به‌طور نامتمرکز یعنی بدون وابستگی به یک بانک مرکزی کار می‌کند.

به عبارتی، هرگونه ارز دیجیتالی که صادرکننده یا تنظیم‌کننده مرکزی نداشته باشد اما از سامانه توزیع شده برای ذخیره تراکنش‌ها و مدیریت انتشار واحدهای جدید استفاده ‌کند رمزارز گفته می‌شود.

با این وجود میان ارزدیجیتال و رمزارز تفاوت‌هایی وجود دارد. ارز دیجیتال، اصطلاحی کلیدی برای توصیف تمام پول‌های الکترونیکی است و شامل ارز مجازی و رمزارز می‌شود.ارز دیجیتال تنها در قالب دیجیتال و الکترونیکی در دسترس است و بر خلاف یک دلار یا یک سکه، هیچ اعتبار و پشتوانه‌ای ندارد. ارزهای دیجیتال که تنها با استفاده از کیف پول الکترونیکی یا شبکه‌ای مشخص قابلیت خرج کردن یا منتسب کردن به یک فرد را دارند، معمولا پول دیجیتالی یا پول نقد سایبری نیز نامیده می‌شوند.

در سال ۲۰۱۴ رمزارز، ارز دیجیتالی تعریف شد که در آن از فنون رمزنگاری برای مقررات‌گذاری تولید واحدهای جدید ارز و تایید انتقال وجوه استفاده می‌شد. اما امروزه هر گونه سامانه پول الکترونیکی که برای خرید و فروش آنلاین استفاده می‌شود و نیازی به بانک مرکزی نداشته باشد را رمزارز تعریف می‌کنند.

رمزارزها برای پر کردن خلأهای نظام بانکی؟

رمزارزها توانستند نقاط ضعف موجود در نظام بانکی از جمله کارمزد بالا، متمرکز بودن، سرعت پایین در نقل و انتقال و غیره را رفع کنند. نخستین رمزارز نامتمرکزی که توسط ساتوشی ناکاموتو اختراع شد، بیت‌کوین است و پس از آن رمزارزهای متعددی ایجاد شد؛ تا جایی که پس از گذشت ۱۲ سال از اختراع اولین رمزارز در حال حاضر ۱۲هزار رمزارز دیگر روی کار آمده است که به آن‌ها آلت‌کوین یا کوین‌های جایگزین می‌گویند.

از آنجا که رمزارزها به صورت نامتمرکز اداره می‌شوند، قدرت کشورها برای کنترل اقتصاد (که معمولا از طریق بانک مرکزی اعمال می‌شود) را تضعیف می‌کند. این مساله توسط طرفداران آن یک ویژگی مثبت تلقی می‌شود، اما توسط برخی از دولت‌ها همین مساله یک ویژگی منفی محسوب شده و موجب مخالفت با آن‌ها می‌شود. علاوه بر این ماهیت رمزنگاری‌شده تراکنش‌های مبتنی بر رمزارز باعث می‌شود که ردگیری این تراکنش‌ها دشوار یا غیرممکن باشد که این امر به عقیده برخی منتقدین زمینه‌ای مناسب را برای استفاده از رمزارزها جهت پولشویی فراهم می‌کند.

رمزارزها یک فناوری جانبی

ارز دیجیتال یا رمزارز‌ها یک فناوری جانبی هستند که در کنار ظهور فناوری‌های دیگر به وجود آمده اند. در سال ۲۰۰۸ هنگامی که برای اولین بار نام «بیت کوین» برده شد، آقای ساتوشی اعلام کرد که «سیستم الکترونیکی نظیر به نظیر، برای جابجایی وجه نقد» ابداع کرده است.اما هدف او چیز دیگری بود، بسیاری از مخترعان ابزارهای مشابهی را پیش از وی ابداع کرده بودند. در واقع اولین اعلام رسمی درباره بیت کوین به صورت یک سیستم تبادل وجه نقد الکترونیکی نظیر به نظیر برای جلوگیری از پرداخت‌های غیر مجاز به این معنی است که این سیستم به صورت غیرمتمرکز عمل کرده و هیچ سرور یا سازمان مرکزی در آن وجود نداشته است. این ابداع ساده، اما کاربردی ساتوشی سبب شد که او بتواند مجموعه‌ای از ابداعات دیگر را ارائه کند که سبب ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز شود.

رمزارز چگونه کار می‌کند؟

هر سیستم پرداخت، نیازمند داشتن حساب مشترکان، ترازنامه و سوابق تراکنش‌های مالی است. اصلی‌ترین مسئله آن است که هر تراکنش در شبکه، نباید سبب تکرار شود و یا هر شخص نتواند بیش از حساب خود خرج کند. برای جلوگیری از خرج مضاعف در سیستم‌های سنتی از یک سرور یا سازمان مرکزی استفاده می شد که تمام اطلاعات حساب‌ها، ترازنامه‌ها و تراکنش‌های انجام شده را در خود نگه می‌دارد.

در یک شبکه غیرمتمرکز، سرور یا سازمان مرکزی برای انجام این کار وجود ندارد. بنابراین نیازمند آن هستید که همه افرادی که در یک شبکه حضور دارند را نسبت به اتفاقات مالی خودتان آگاه کنید. هر کدام از اعضایی که در یک شبکه ارز دیجیتال هستند، یک فهرست از تمام تراکنش‌های مالی تمامی اعضا را نزد خود نگه می‌دارند. بنابراین تراکنش‌ها در زمانی معتبر است که با اطلاعات سابق تمام اعضا مطابقت داشته باشد، در غیر این صورت آن تراکنش غیرمعتبر است. به همین خاطر کسی نمی‌تواند بیشتر از حساب خود خرج کند.

اما چطور می‌توان چنین رمزارزهایی را به دست آورد و یا خرید و فروش کرد؟ اگر بخواهیم نگاهی به سازکار‌های اجرایی ارزهای دیجیتال بیندازیم باید بگوییم که یک رمزارز مانند بیت کوین شامل یک شبکه از کاربران است که به صورت نظیر به نظیر به همدیگر پیوند داده شده است. هر عضو تمام تاریخچه تراکنش‌ها را در خود ذخیره می‌کند و ترازنامه‌های حساب‌ها را با توجه به آن‌ها به روز رسانی می‌کند. در یک تراکنش فایلی وجود دارد که اطلاعات را ذخیره و به اصطلاح امضا می‌کند به بیان ساده‌تر اطلاعات اولی را در پوشه بعدی و اطلاعات بعدی را در پوشه بعد از آن قرار می‌دهد که در حقیقت به این ساختار بلاکچین می گویند. این اطلاعات بعد از تایید و امضا در کل شبکه و برای تمامی اعضای شبکه ارسال می‌شود و همه از انجام این تراکنش مطلع می‌شوند. انجام این توزیع توسط شبکه نطیر به نظیر (P2P) است.

امنیت رمزارز بالاست؟

یکی از مسائلی که در خصوص رمزارزها همواره ذهن سرمایه‌گذاران را به خود مشغول می‌کند این است که آیا خریدشان از امنیت کافی برخوردار است؟برای پاسخ به این سوال باید گفت برای جلوگیری از جعل و تراکنش‌های متقلبانه در این رمزارزها بر روی آن‌ها  رمزنگاری صورت می‌گیرد. باید بدانیم باوجود این‌که دریافت سود از معاملات ارز دیجیتال و حفظ ارزش دارایی، ویژگی‌های جالبی برای جذب کاربران به دنیای ارز دیجیتال هستند،‌ افراد زیادی نسبت به ایمنی این نوع ارزها نامطمئن هستند، که این موضوع باعث می‌شود از معاملات مربوط به آن دوری کنند. به‌طور کلی کارشناسان زیادی درمورد ایمنی این نوع ارزها انتقاد کرده‌اند و درمورد بی‌ثباتی و نوسان آنها هشدار داده‌اند اما هیچکدام این موضوعات از محبوبیت ارزهای دیجیتال کم نکرده است و حتی باعث شده است که روز به‌روز به معاملات ارزهای دیجیتال اضافه ‌شود.

نقش پررنگ ایرانی‌ها در بازار رمزارز

طبق آماری که در سال ۱۳۹۷ توسط رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی منتشر شده است، کاربران ایرانی بیش از ۲.۵ میلیارد دلار ارز دیجیتال خریداری کرده‌اند در حال حاضر گفته می‌شود بیش از ۱۲ میلیون ایرانی در این بازار فعالیت می‌کنند این موضوع به‌تنهایی نشان‌دهنده میزان اعتماد و محبویت ارزهای دیجیتال در ایران است.از طرف دیگر، تاکنون هیچ اخبار منفی درمورد امنیت ارزهای دیجیتال منتشر نشده است البته حقیقت ماجرا این است که سرمایه‌گذاری در رمزارز می‌تواند برای یک شخص سودآور باشد یا نباشد. موفقیت در این زمینه، کاملا بسته به قدرت تحلیل افراد، قدرت ریسک پذیری و تدبیر آنها دارد.